શ્રી પદ્મનાભસ્વામી મંદિર કેરળની રાજધાની તિરુવનંતપુરમમાં સ્થિત એક મુખ્ય ધાર્મિક મંદિર

શ્રી પદ્મનાભસ્વામી મંદિર કેરળની રાજધાની તિરુવનંતપુરમમાં સ્થિત એક મુખ્ય ધાર્મિક મંદિર છે. આ મંદિરને સોનાથી મઢવામાં આવ્યું છે. તમને જણાવી દઈએ કે પદ્મનાભ મંદિરને 108 દિવ્ય સ્થાનોમાંથી એક માનવામાં આવે છે.

પદ્મનાભ મંદિરમાં આવનારા પ્રવાસીઓ અને શ્રદ્ધાળુઓએ ચોક્કસ પ્રકારનો ડ્રેસ પહેરવો પડે છે. પદ્મનાભ મંદિરના આવા નિયમો હોવા છતાં મોટી સંખ્યામાં ભક્તો દર્શન કરવા આવે છે. જો તમારે શાંતિનો અનુભવ કરવો હોય તો તમારે આ પદ્મનાભ મંદિરની મુલાકાત અવશ્ય લેવી જોઈએ. પદ્મનાભ મંદિર તેના કડક નિયમો અને પદ્મનાભ મંદિરના રહસ્ય માટે જાણીતું છે.

ભગવાન પદ્મનાભ મંદિરમાં બધાને હિન્દીમાં કહો કે વૈષ્ણવ ધર્મનું મુખ્ય પૂજા સ્થળ છે. પદ્મનાભ મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર પદ્મનાભ સ્વામીની પૂજા કરવામાં આવે છે. પદ્મનાભ મંદિર ભારતના એવા મંદિરોમાંથી એક છે જ્યાં માત્ર હિન્દુ ધર્મના લોકો જ પ્રવેશ કરી શકે છે. પદ્મનાભ મંદિરનું રહસ્ય અને મંદિરની ભવ્યતા દરેકને પોતાની તરફ આકર્ષિત કરે છે. જો તમે પણ આ મંદિર વિશે જાણવા માગો છો, તો સ્વામી પદ્મનાભ મંદિરના ઇતિહાસ વિશેનો અમારો લેખ હિન્દીમાં ચોક્કસ વાંચો.

કેરળમાં સ્થિત પદ્મનાભસ્વામી મંદિરનું રહસ્ય અને ઈતિહાસ 8મી સદીનું માનવામાં આવે છે. તે ભારતના પવિત્ર દૈવી 108 વિષ્ણુ મંદિરોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. ત્રાવણકોરના પ્રખ્યાત રાજા મરતદા વર્માએ પદ્મનાભ મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યો. આ પછી, પદ્મનાભ મંદિરના પરિણામે, વર્તમાન દિવસના પદ્મનાભસ્વામી મંદિરનો ઇતિહાસ રચાયો. માર્તંડ વર્માએ પદ્મનાભ મંદિરમાં મુરજપમ અને ભદ્રા જેવા તહેવારોની શરૂઆત કરી હતી.

મુરાજપમ શબ્દનો અર્થ થાય છે પ્રાર્થનાનો સતત જાપ. પદ્મનાભન મંદિરમાં 6 વર્ષમાં એકવાર આ ઉત્સવનું આયોજન કરવામાં આવે છે. વર્ષ 1750 માં, મહારાજા માર્થાન્ડ વર્માએ ત્રાવણકોર રાજ્યનો વિસ્તાર ભગવાન પદ્મનાભને સમર્પિત કર્યો. માર્તંડ રાજાએ શપથ લીધા કે અમારો રાજવી પરિવાર ભગવાન પદ્મનાભ વતી રાજ્ય પર શાસન કરશે અને તેમના રાજવી વંશજો ભગવાન પદ્મનાભ અને પદ્મનાભના સેવકો તરીકે રાજ્યની સેવા કરવાનું ચાલુ રાખશે.

પદ્મનાભસ્વામી મંદિરના ભોંયરુંનું રહસ્ય
કેરળના પાટનગરની રાજધાની તિરુવનંતપુરમ એટલે કે આ પદ્મનાભસ્વામી મંદિરના પ્રમુખ દેવતા કેરળના ભગવાન પરથી તેનું નામ પડ્યું, જેને અનંત તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તિરુવનંતપુરમ એટલે અનંત પદ્મનાભ સ્વામી મંદિરની ભૂમિ. ઘણા પવિત્ર ગ્રંથોમાં પદ્મનાભસ્વામીના મંદિરનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. તયખાનનો અર્થ અને પદ્મનાભ મંદિરનો ઉલ્લેખ સ્કંદ પુરાણ, પદ્મપુરાણ, બ્રહ્મપુરાણ જેવા પવિત્ર ગ્રંથોમાં કરવામાં આવ્યો છે.

અનંત પદ્મનાભ સ્વામી મંદિર કેરળને સાત પરશુરામ ક્ષેત્રોમાંના એક તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. પદ્મનાભ મંદિરની નજીક એક કુંડ પણ છે જે પદ્મ તીર્થમ તરીકે પણ ઓળખાય છે. પદ્મ તીર્થમ એટલે કમળ ખીલે છે.

પદ્મનાભસ્વામી મંદિરનું સ્થાપત્ય-
પદ્મનાભ મંદિરના સ્થાપત્યની વાત કરીએ તો, આ મંદિરમાં કેરળ સ્થાપત્ય અને દ્રવિડિયન એટલે કે કોવિલ સ્થાપત્યનું મિશ્રણ જોવા મળે છે. આ શૈલી નજીકના ઘણા મંદિરોમાં જોવા મળે છે. શ્રી પદ્મનાભ મંદિરનું ગર્ભગૃહ પથ્થરના સ્લેબ પર આવેલું છે. પદ્મનાભ મંદિરની મુખ્ય મૂર્તિ લગભગ 18 ફૂટ ઊંચી છે. મંદિરના સમગ્ર સ્મારકને પથ્થર અને કાંસાના ઘણા આકર્ષક ભીંતચિત્રોથી શણગારવામાં આવ્યું છે.

પદ્મનાભસ્વામી મંદિરનું દૃશ્ય-
શ્રી પદ્મનામ મંદિરમાં સુવર્ણ સ્તંભ પણ બનાવવામાં આવ્યો છે. આ સ્તંભ મંદિરની સુંદરતામાં વધુ વધારો કરે છે, આ સિવાય મંદિરમાં અનેક સ્તંભો બનાવવામાં આવ્યા છે. અને તે થાંભલાઓ પર સુંદર અને આકર્ષક કોતરણી કરવામાં આવી છે. મંદિરની ડિઝાઇનની ભવ્યતા અને આકર્ષક કોતરણી પ્રવાસીઓ અને ભક્તોને મોહિત કરે છે.

શ્રી પદ્મનાભ મંદિરની સ્થાપના સંબંધિત માન્યતા –
પદ્મનાભસ્વામી મંદિરની વિગતો જોશો તો મંદિર હજારો વર્ષ જૂનું હોવાનું માનવામાં આવે છે. પદ્મનાવ મંદિરની સ્થાપના ક્યારે થઈ તે અંગે કોઈ ચોક્કસ પુરાવા નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિર બે હજાર વર્ષ જૂનું હોવાનું માનવામાં આવે છે. ત્રાવણકોરના ઈતિહાસકાર ડૉ.એલ.એ.રવિ વર્માના દાવા મુજબ, આ મંદિરની સ્થાપના કલિયુગના પહેલા જ દિવસે કરવામાં આવી હતી. ઈતિહાસકારોના મતે, પદ્મનાભ મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિની સ્થાપના કળિયુગના 950માં વર્ષમાં થઈ હતી.

શ્રી પદ્મનાભસ્વામી મંદિરના ખજાનાનું રહસ્ય -
પદ્મનાભસ્વામી મંદિરનું રહસ્ય કેરળમાં સ્થિત તિરુવનંતપુરમ સ્થિત શ્રી પદ્મનાભસ્વામી મંદિરમાં અઢળક સંપત્તિ છે. કહેવાય છે કે પદ્મનાભ મંદિરના તિજોરીમાં લગભગ 2 લાખ કરોડ રૂપિયાની સંપત્તિ છે. સરકારની દેખરેખ હેઠળ 2011માં પદ્મનાભ મંદિરમાંથી લગભગ 1 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ખજાનો કાઢવામાં આવ્યો છે.

પદ્મનાભ મંડિમે હજુ સુધી ટી હાઉસ ખોલવાનું બાકી છે. આ દરવાજો ખોલવાની કોઈ હિંમત કરતું નથી. કારણ કે તેના દરવાજા પર સાપના નિશાન છે અને એવું માનવામાં આવે છે કે તેની અંદર ખૂબ જ ખતરનાક સાપોનો માળો હોઈ શકે છે. આ કારણોસર, પદ્મનાભ મંદિર કેરળમાં ઘણો ખજાનો હોવાને કારણે, આ મંદિરને ભારતના સમૃદ્ધ મંદિરોમાં પણ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે.

પદ્મનાભસ્વામી મંદિર સાથે ત્રાવણકોરના રાજવી પરિવારનો સંબંધ –
શ્રી પદ્મનાભસ્વામી મંદિરનું મુખ્ય સ્વરૂપ સોનાનું ત્રાવણકોરના રાજાઓએ બંધાવ્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે AD 1750 માં, ત્રાવણકોરના મહારાજા માર્થાન્ડ વર્માએ પોતાને પદ્મનાભ સ્વામીના ભક્ત જાહેર કર્યા હતા. આ પછી સમગ્ર રાજવી પરિવાર પદ્મનાભ મંદિરની સેવામાં લાગી ગયો હતો.
પદ્મનાભ મંદિરના ઈતિહાસ હિન્દીમાં એવું માનવામાં આવે છે કે મંદિરમાં આવેલો ખજાનો ત્રાવણકોર રાજવી પરિવારનો છે. એડી 1947 માં, ભારત સરકારે હૈદરાબાદના નિઝામની મિલકતનો કબજો લીધો હતો. આ સમયે ત્રાવણકોર રાજધરને પોતાનો બધો ખજાનો પદ્મનાભ મંદિરમાં રાખ્યો હતો. તે સમયે ત્રાવણકોરનું રજવાડું ભારતમાં ભેળવવામાં આવ્યું હતું. પદ્મનાભસ્વામી મંદિર
તે સમયે, ત્રાવણકોરની સંપત્તિ ભારત સરકારને સોંપવામાં આવી હતી, પરંતુ મંદિરમાં સ્થિત ખજાનો મંદિર ત્રાવણકોરના રાજવી પરિવાર પાસે રહ્યો હતો. આ રીતે રાજવી પરિવારે પોતાનો ખજાનો બચાવી લીધો. પરંતુ હજુ સુધી આવા કોઈ પુરાવા સામે આવ્યા નથી.હાલમાં પદ્મનાભ મંદિર રાજવી પરિવાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલ ટ્રસ્ટ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે.
શ્રી પદ્મનાભ મંદિરમાં પ્રવેશવા માટેનો પોશાક –
પદ્મનાભ મંદિરના દર્શનના નિયમોનું પાલન આ મંદિરમાં કડક ડ્રેસ કોડનું પાલન કરવામાં આવે છે. પદ્મનાભ મંદિરમાં મહિલાઓને સાડી, સ્કર્ટ, બ્લાઉઝ અને પુરૂષોએ મુંડુ નીરથુમ પહેરવું જરૂરી છે. મંદિરની મુલાકાત લેતી 12 વર્ષથી ઓછી ઉંમરની યુવતીઓ ઝભ્ભો પહેરી શકે છે અને પુરુષોએ મુંડુ અને ધોતી પહેરવી જરૂરી છે. મંદિરના પ્રવેશદ્વાર પાસે ધોતી ભાડે મળે છે.હાલમાં શ્રદ્ધાળુઓને પડતી અગવડતામાંથી મુક્તિ મળે તે માટે થોડી છૂટછાટ આપવામાં આવી છે.